وظایف ارتزیست و پروتزیست چیست؟

نقص عضو و اختلال در عملکرد اندام ها از مهم ترین مشکلاتی هستند که فرد را به سمت کلینیک های ارتوپدی فنی می کشانند. ارتوپدی فنی یکی از رشته های وابسته به علوم پزشکی و توانبخشی است. هدف از این رشته آموزش متخصصانی است که به تولید ارتز و پروتز و دیگر وسایل کمک حرکتی و همچنین کفش و کفی طبی می پردازند. متخصصان ارتوپدی فنی کمک زیادی به مشکلات ارتوپدی افراد می کنند که دارای دانش و مهارت لازم در زمینه های فنی و دانش مکانیک و علم استفاده از مواد اولیه برای ساخت تجهیزات ارتوپدی فنی دارند.

ارتزیست متخصصی است که به تولید ارتز می پردازد و پروتزیست متخصصی که به تولید پروتز می پردازد. ارتز و پروتز را با نام اعضای مصنوعی نیز می‌شناسند. ارتز، ساخت وسایل کمکی برای افرادی است که دچار اختلالات حرکتی هستند و پروتز نیز به ساخت اندام مصنوعی برای افرادی که دچار قطع عضو شده اند اشاره دارد. ارتز و پروتز بیشتر با افرادی که دچار مشکلات یا نقص های جسمی هستند در ارتباط است؛ اما مختص این افراد نیست و ممکن است افرادی با معلولیت ذهنی نیز از خدمات این رشته بهره مند شوند.

کاربرد ارتز و پروتز

منظور از ارتز وسیله ای است که خارج از بدن قرار می‌گیرد و به فرد بیمار، معلول یا آسیب دیده کمک می‌کند. این وسیله موجب بهبود عملکرد یا کاهش درد در اندام آسیب دیده شده و از پیشرفت آسیب و بدشکل شدن بدن جلوگیری می‌کند. برای مثال می‌توان به کفی های طبی اشاره کرد که امروزه در بین بسیاری افراد فراگیر شده و نوعی ارتز محسوب ‌می‌شود. از موارد کاربرد ارتز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• انحراف ستون فقرات مثل قوز پشت و ...
• فلج اطفال
• دفورمیتی های شدید مادرزادی
• دفورمیتی های کف پا و ...

ارتز به منظور اصلاح شکل و عملکرد اندام ها مورد استفاده قرار می‌گیرد تا فرد راحت تر به امور روزمره خود بپردازد و درد کمتری را تحمل کند. رایج ترین انواع ارتز ها شامل انواع زانو بندها، انواع آرنج بندها، کفی طبی ، انواع مچ بند ها، عینک، کمربند طبی و کفش طبی می‌شوند.
پروتز به معنای اندام مصنوعی است که به عنوان جایگزین عضو از دست رفته در بدن استفاده می‌شود. پروتز ها از لحاظ کاربردی به دو دسته پروتز های زیبایی و کاربردی تقسیم می‌شوند. پروتز های کاربردی شامل پروتز های اندام تحتانی و پروتز اندام فوقانی هستند. از موارد استفاده از پروتز ها برای مثال پای مصنوعی ، گوش مصنوعی و ... هستند.

مزایای ارتز و پروتز

1. تاثیر مثبت بر توانایی ایستادن و راه رفتن بیمار
2. جلوگیری از بدشکلی اندام‌ها
3. اصلاح بدشکلی ایجاد شده
4. اصلاح الگوی زندگی
5. کاهش درد در حین تحمل وزن
6. بهبود کارایی در راه رفتن و حفظ تعادل
7. محافظت از نخاع
8. بهبود شرایط ستون فقرات

وظایف ارتزیست و پروتزیست

ارتزیست عضوی از تیم توانبخشی است که با ارزیابی و تشخیص اختلالات فیزیکی فرد اقدام به طراحی و ساخت وسایل ارتز می‌کند. همچنین ارتزیست مسئولیت مدیریت کاربردی ارتز، آموزش به فرد برای استفاده بهینه از ارتز و بررسی های حین استفاده از ارتز را دارد. حیطه فعالیت ارتزیست ها بر اساس نواحی مختلف بدن شامل ارتز جمجمه، ارتز ستون فقرات، ارتز اندام فوقانی، ارتز اندام تحتانی، کفش و کفی و ارتز کودکان می‌باشد.
پروتزیست ها نیز از اعضای تیم توانبخشی هستند و با ارزیابی و بررسی اعضای بدن و انتخاب سیستم تعلیق مناسب، اقدام به قالب گیری و انجام اصلاحات لازم روی قالب می‌کنند. در برخی موارد پروتزیست ها عضوی از تیم پزشکی هستند و در زمان قطع کردن عضو، درباره سطح اندامی که باید عمل قطع روی آن انجام شود نظر می‌دهند. فعالیت پروتزیست ها شامل اندام فوقانی، اندام تحتانی بالای زانو، اندام تحتانی پایین زانو و پروتز های زیبایی می‌شود. وظیفه پروتزیست ها به ساخت وسایل ختم نمی‌شود. در واقع هر پروتزیست باید وضعیت مراجع را بررسی کند و همچنین درباره پوشیدن، کار کردن و ... به بیمار آموزش دهد.

فرایند درمانی ارتزیست و پروتزیست

فرآیند کلی و جامع ارتز و پروتز دربرگیرنده ی سه بخش مجزا است :

• ارزیابی: شناسایی مشکلات اساسی، بیماری ها و معلولیت های فرد است و همچنین تخمین زدن پیش آگهی برای انتظارات در آینده پس از مراحل درمان
• درمان: شامل تجویز ارتز یا پروتز لازم و ساخت آن از مناسبترین مواد می باشد؛ اما قبل از آن لازم است با در نظر گرفتن معیارهای درمانی جایگزین مثل جراحی و تزریقات و گچ گیری شرایط پایه ای و اساسی بیمار را بهبود بخشید. آموزش به بیمار و هر یک از اعضای تیم توانبخشی درباره ی نحوه ی عملکرد وسیله و همچنین نگهداری از آن هم در این مرحله صورت می گیرد.
• پیگیری بلند مدت: افزایش حرکت بیمار، توانایی مراقبت بیمار از خود، بازگشت دوباره بیمار به جامعه و همچنین بهبود کیفیت زندگی او از جمله این نتایج هستند.

معایب ارتز و پروتز

آرتز و پروتز در فیزیوتراپی با وجود مزایای زیادی که برای بیماران در توانبخشی دارند، گاهی ناراحتی‌ها‌یی را برای آنها به وجود می‌آورند که به شرح ذیل است:

1. از دست دادن حس پوست در ناحیه قرار دادن ارتز و پروتز
2. تأثیر گذاشتن بر عملکرد سایر اندام‌ها
3. نصب ارتزها باید توسط فیزیوتراپیست‌های متخصص و مجرب انجام شود؛ زیرا در صورت بستن ارتزها در زاویه نامناسب ممکن است عوارض جبران ناپذیری مانند بد شکلی شدن عضلات برای بیمار پدید بیاید.

---

آدرس مطب : تهران ، بزرگراه چمران ، ابتدای باقرخان غربی ، پلاک 89 قدیم ، 26 جدید ، طبقه همکف
تلفن : 66576424 - 021

---

نظرات کاربران درباره این مطلب :ساغر یوسفی [ 1402-09-04 ]
سلام آقا ی دکتر خسته نباشید پسر من 12 سالشه و کف پای صاف داره آیا باید جراحی انجام بده یا تو این سن میتونه از کفی طبی استفاده کنه لطفا در این مورد یه مشاوره بدید

نام و فامیل :
تلفن :
ایمیل :
متن پیـام :